Biến thiên HA trung hạn và dài hạn
Biến thiên HA từ ngày này sang ngày khác
Các biện pháp đo sự biến thiên HA hàng ngày có thể đạt được bằng cách sử dụng ABPM được thực hiện trong nhiều ngày liên tiếp (nghĩa là trong khoảng thời gian 48 giờ). Tuy nhiên, chiến lược này không phải lúc nào cũng được bệnh nhân dung nạp tốt hoặc được chấp nhận. HBPM có thể được thực hiện bởi bệnh nhân trong điều kiện khá chuẩn là một biện pháp thay thế.Mặc dù HBPM có thể không cung cấp cùng một thông tin rộng rãi về cách thức dao động HA 24 giờ như ABPM,
nhưng nó có thể được sử dụng để theo dõi sự thay đổi BP trong một khoảng thời gian (vài ngày) khi đặc điểm sinh lý và chế độ điều trị của bệnh nhân cả hai vẫn ổn định. Đáng chú ý, đo lường biến thiên HA hằng ngày cho phép một bác sĩ tối ưu hóa liệu pháp hạ áp sớm hơn nếu biến thiên HA được đo trên cơ sở mỗi lần thăm khám.Thông tin về biến thiên HA có thể được thu thập nhanh chóng, chứ không phải qua nhiều tháng hoặc nhiều năm, vào thời điểm mà những tổn thương dưới lâm sàng liên quan đến việc kiểm soát HA không hằng định đã có thể tiến triển và việc điều chỉnh điều trị có thể là quá muộn để có hiệu quả.
Trong thực hành lâm sàng hàng ngày, việc đánh giá biến thiên HA bằng HBPM có thể có chi phí - hiệu quả và khả thi hơn đối với việc đánh giá lặp lại trong thời gian dài theo dõi bệnh nhân tăng huyết áp hơn so với việc sử dụng OBPM hoặc ABPM [49,50]. Ở bệnh nhân đang điều trị thuốc hạ huyết áp, chúng ta không thể loại trừ khả năng biến thiên HA hằng ngày có thể bị ảnh hưởng bởi sự tuân thủ các thuốc theo toa. Mức độ ảnh hưởng này, và liệu biến thiên HA mỗi ngày và mỗi lần thăm khám đều bị ảnh hưởng tương tự hoặc khác nhau do giảm tuân thủ điều trị, là những vấn đề cần được đánh giá trong các nghiên cứu tương lai.
Biến thiên HA mỗi lần thăm khám
HA dao động đáng kể giữa các lần tái khám [2,30]. Phân tích tổng hợp và hậu kiểm các dữ liệu từ các thử nghiệm lâm sàng về điều trị hạ huyết áp đã cho thấy sự liên quan đến lâm sàng của biến thiên HA mỗi lần thăm khám, được đánh giá bởi OBPM hoặc ABPM giữa các lần thăm khám, đặc biệt là trong việc dự đoán các biến cố mạch não [2]. Tuy nhiên, trong bối cảnh lâm sàng, việc đo HA một số lần khám nhất định để đạt được một biến thiên HA ước tính có ý nghĩa thường rất khó.Hơn nữa, OBPM có thể không cung cấp thông tin về HA trong suốt các hoạt động thường ngày của bệnh nhân trong một thời gian dài và do đó không đại diện cho mức HA thực tế. Vì vậy, OBPM là một chỉ số không hoàn hảo về kiểm soát HA, và nó không phải là một phương tiện lý tưởng để đánh giá sự biến thiên HA qua mỗi lần thăm khám.
Sự biến thiên HA qua mỗi lần thăm khám trong cùng một người được đánh giá bởi ABPM 24 giờ đã được chứng minh là thấp hơn so giá trị huyết áp đo được tại phòng khám bác sĩ [51]. Vì vậy, trong quá trình điều trị lâu dài, đáng chú ý là HA ổn định hơn khi đánh giá với ABPM trong cuộc sống hàng ngày khi so với đánh giá trên cơ sở OBPM.Hiện tượng này một phần là do sự thay đổi của OBP do các tác nhân kích thích gây ra bởi môi trường, và bởi sự gia tăng HA do cảm xúc gây ra khi bệnh nhân tới khám trong bối cảnh lâm sàng (hiệu quả của áo choàng trắng). Những yếu tố này không ảnh hưởng đến huyết áp 24 giờ. Do đó, sự biến thiên HA trung bình trong 24 h mỗi lần khám không thể dự đoán được một cách dễ dàng từ sự thay đổi các giá trị huyết áp thu được từ OBPM.
Mặc dù ABPM cung cấp thông tin rộng rãi về mức độ HA trong một khoảng thời gian 24 giờ, nhưng không thể lặp lại thường xuyên và do đó không thể sử dụng thường quy để đánh giá biến thiên HA mỗi lần thăm khám. Như đã đề cập ở trên, mặc dù HBPM không cung cấp thông tin về hồ sơ huyết áp 24 giờ, chiến lược này là một cách tiếp cận thay thế phù hợp để đánh giá biến thiên HA trung hạn và dài hạn.HBPM cho phép đo HA hàng ngày theo các điều kiện khá chuẩn (phác đồ điều trị ổn định, không có thay đổi sinh lý đáng kể) mà không gây ảnh hưởng đến hiệu quả áo choàng trắng và ít thay đổi theo mức hoạt động hàng ngày khi so với ABPM [52]. Vì vậy, HBPM dường như phù hợp hơn cho việc đánh giá sự biến thiên HA trung hạn và dài hạn và kiểm soát HA so với OBPM hoặc ABPM lặp lại.Thật vậy, khi được thực hiện đúng, HBPM đã được chứng minh trong một số nghiên cứu cải thiện đáng kể sự kiểm soát HA trong số những bệnh nhân điều trị thuốc hạ huyết áp dài hạn khi so sánh với OBPM thường quy [53,54]. Dựa trên các bằng chứng này, và lợi ích tiên đoán và lâm sàng của nó, việc sử dụng HBPM được khuyến cáo trong các hướng dẫn quốc tế hiện nay [20,49,55-57] như là một phần của cách tiếp cận chẩn đoán và điều trị thường quy đối với bệnh tăng huyết áp, để xác định tỷ lệ bình thường hóa HA đạt được với các phác đồ thuốc khác nhau [49].Trong thực hành lâm sàng, HBPM có thể xác định bệnh nhân tăng huyết áp kháng giả (những người có HA ở nhà bình thường mà HA tại phòng khám không dễ kiểm soát mặc dù sử dụng một số thuốc hạ huyết áp), do đó ngăn ngừa việc tăng liều thuốc hay phối hợp thuốc không cần thiết, và giảm sự cần thiết số lần theo dõi [50].Thiết bị HBPM được trang bị bộ nhớ, hoặc kết hợp giữa HBPM và telemedicine, có thể tạo điều kiện thuận lợi cho việc sử dụng thường quy chiến lược này trong thực tiễn hàng ngày mà không làm tăng gánh nặng cho người chăm sóc sức khoẻ [49,58].
Tầm quan trọng tiên lượng của biến thiên HA
Biến thiên HA ngắn hạn
Nói chung mức độ biến thiên HA có tương quan trực tiếp với các giá trị HA trung bình [37]. Nghiên cứu ban đầu sử dụng ABPM trong động mạch trong thời gian 24 giờ, lần đầu tiên cho thấy biến thiên HA (độ lệch chuẩncủa HA trung bình 24 giờ, ngày và đêm) tăng ở bệnh nhân tăng huyết áp so với những người có HA bình thường [37].Sự gia tăng độ lệch chuẩncủa huyết áp tỷ lệ thuận với gia tăng HA trung bình, mà không thay đổi hệ số biến thiên [37]. Thật thú vị, sự gia tăng biến thiên HA cũng được biểu hiện ngay chính trong các cá nhân, vì huyết áp trung bình của họ tăng giữa các giai đoạn trong 24 giờ. Phần lớn các dữ liệu sẵn có xác nhận giá trị tiên lượng tốt hơn của huyết áp trung bình so với biến thiên HA, mặc dù các bằng chứng từ các nghiên cứu dọc và quan sát đã chỉ ra rằng biến thiên HA ngắn hạn trong 24 giờ có thể là một yếu tố góp phần quan trọng trong nguy cơ tim mạch. Một số nghiên cứu, trong đó có sử dụng theo dõi HA xâm lấn và không xâm lấn, thực sự đã chứng minh rằng tổn thương tim, mạch máu và thận đối với giá trị huyết áp trung bình 24 giờ là phổ biến và nặng hơn sự gia tăng biến thiên HA 24 giờ [38,59–64] (Figures 2,3).
Hình 2. Biến thiên HA ngắn hạn và tổn thương cơ quan dưới lâm sàng (nghiên cứu cắt ngang). Tỷlệvà mức độtổn thương cơ quan đích ởbệnh nhân tăng huyết áp nguyên phát được chia thành ngũ phân vịcủa tăng MAP 24 giờ. Bệnh nhân trong mỗi nhóm được phân loại thành hai loại khác nhau tùy theo độlệch chuẩn của MAP ởnửa giờgiữa thấp hơn hoặc cao hơn mức biến thiên trung bình của nhóm. Trong mỗi nhóm, hai lớp có giá trịMAP 24 giờtương tự. Đối với mỗi lớp, mức độtổn thương cơ quan đích được thểhiện như là điểm trung bình cho cảsựhiện diện và mức độtổn hại của cơ quan đích. Điểm sốnằm trong mỗi bệnh nhân từ0 (không có biến cốlâm sàng, hoặc thay đổi điện tâm đồ, chụp X quang ngực, đáy mắt, hoặc chức năng thận) đến 3 (những thay đổi lớn vềđiện tâm đồ, chụp X quang ngực, hoặc đáy mắt cộng với một biến cốlâm sàng, bất thường vềthận hoặc cảhai ). Đối với bất kỳ mức độMAP 24 giờnào, bệnh nhân có biến thiên HA 24 h thấp có tỷlệhiện mắc và mức độnghiêm trọng tổn thương cơ quan đích thấp hơn so với những người có biến thiên HA 24 giờcao. Sốởđầu mỗi thanh thểhiện sốbệnh nhân trong mỗi phân nhóm. Viết tắt: BPV , blood-pressure variability; MAP, mean intra-arterial blood pressure.
Hình 3. Biến thiên HA ngắn hạn và tổn thương cơ quan dưới lâm sàng (nghiên cứu dọc). Tỷlệvà mức độtổn thương cơ quan đích và LVMI ởcùng bệnh nhân như trong Hình 2 sau 7,4 năm theo dõi. Bệnh nhân được chia thành tứphân vịcủa tăng MAP 24 giờ. Bệnh nhân trong mỗi nhóm được phân thành hai loại khác nhau tùy theo độlệch chuẩn nửa giờgiữa của MAP thấp hơn hoặc cao hơn mức biến thiên trung bình của nhóm. Trong mỗi nhóm, hai lớp có giá trịMAP 24 giờtương tự. Đối với mỗi lớp, mức độtổn thương cơ quan đích được thểhiện như điểm trung bình, như được đánh giá trong Hình 2 với việc bổsung dữliệu siêu âm tim. Biến thiên HA (giữa độlệch chuẩn nửa giờcủa MAP ở24 giờ) ởlần đánh giá ban đầu là một yếu tốtiên đoán đáng kểtổn thương cơ quan đích khi theo dõi, cho thấy các biến chứng tim mạch của tăng huyết áp có thểphụthuộc vào mức độbiến thiên HA 24 giờ. Viết tắt: BPV, blood-pressure variability; LVMI, left ventricular mass index; MAP, mean intra-arterial blood pressure.
Theo timmachhoc.vn
PK Đức Tín
Tin tức liên quan
Điện thoại bàn: (028) 3981 2678
Di động: 0903 839 878 - 0909 384 389